Z pewnością wielu z nas pamięta o dacie 13 grudnia, jako o dniu św. Łucji, która wg ludowego przysłowia Dnia przyrzuca aż do Bożego Narodzenia, kiedy to dzień jest dłuższy od najkrótszego na Kurze przestąpienie. (Na Nowy Rok na barani skok.) Św. Łucja jest patronką niewidomych, która zginęła śmiercią męczeńską za wiarę chrześcijańską. Starym zwyczajem ludzie przewidywali pogodę na cały rok obserwując pogodę od 13 do 24 grudnia. Zapisywali zmiany pogody tych dni, przypisanych do kolejnych miesięcy nowego roku od stycznia do grudnia. Ze spełnieniem tych przewidywań bywało różnie. Dziś nikt w takie obserwacje zmian na niebie się nie bawi, bo media ciągle podają nam stan pogody nawet na kilka dni do przodu. Nikt nie pyta górali jaka będzie pogoda na poszczególne pory roku, bo oni też oglądają w TV co się dzieje na świecie.
Polskie przysłowia na każdy miesiąc roku – spisane kiedyś na podstawie przekazów ludowych, poddawane są ocenie z przymrużeniem oka. Mam nadzieję, że ktoś jeszcze lubi przysłowia, które przedstawiają twarz każdego miesiąca.
Styczeń
– Gdy styczeń burzliwy z śniegami, lato burzliwe z deszczami.
– Gdy w styczniu deszcz leje, złe robi nadzieje.
– Gdy styczeń z mgłą chodzi, mokrą i wczesną wiosnę zrodzi.
– Jak styczeń rozchlapany, lipiec zapłakany.
– Kiedy styczeń najostrzejszy, tedy roczek najpłodniejszy.
– Kiedy w styczniu lato, w lecie zimno za to.
– Po styczniu jasnym i białym w lecie będą upały
Luty
– Gdy ciepło w lutym, zimno w marcu bywa, długo potrwa zima, rzecz to niewątpliwa.
– Gdy mróz w lutym trzyma, tedy już niedługo zima.
– Luty, gdy wiatrów i mrozów nie daje, sprowadzi rok słotny i nieurodzaje.
Marzec
– Czasem w marcu zetnie wodę w garncu.
– Gdy marzec deszczowy, suche lato rodzi i zasiewom szkodzi.
– Ile mgieł w marcu, tyle w deszczów w czerwcu.
– W marcu, gdy są grzmoty, urośnie zboże ponad płoty.
– W marcu jak w garncu.
– W marcu kto siać nie zaczyna, dobra swego zapomina.
Kwiecień
– Ciepłe deszcze w kwiecień rokują pogodną jesień.
– Gdy kwiecień chmurny, a maj z wiatrami, rok żyzny przed nami.
– Grzmot w kwietniu dobra nowina, już szron roślin nie pościna.
– Kwiecień, co deszczem rosi, wiele owoców przynosi.
– Kwiecień – plecień co przeplata, trochę zimy, trochę lata.
– Pogody kwietniowe – słoty majowe.
– Suchy kwiecień, mokry maj, będzie żyto jako gaj.
Maj
– Chłodny maj – dobry urodzaj.
– Gdy się grzmot w maju odezwie na wschodzie, rok sprzyja sianu i zbożu w urodzie.
– Gdy w maju plucha, w czerwcu posucha.
– Grzmot w maju sprzyja urodzaju.
– Jeśli w maju śnieg się zdarzy, to lato dobrze wyparzy.
– Kiedy mokry maj, będzie żyto jako gaj.
– Kto się w maju urodzi, dobrze mu się powodzi.
– Na pierwszego maja szron obiecuje hojny plon.
– Pierwszego maja deszcz nieurodzajów wieszcz.
– W maju zbiera pszczółka, zbierajże też i ty ziółka.
Czerwiec
– Czerwiec mokry, zimny maj, gospodarzom pewny raj.
– Czerwiec na maju zwykle się wzoruje, jego pluchy, pogody często naśladuje.
– Grzmoty czerwca rozweselają rolnikom serca.
– Pełnia czerwcowa – burza gotowa.
Lipiec
– Lipcowe deszcze dla chłopa kleszcze; jak pogoda, większa swoboda.
– Lipcowe upały, wrzesień doskonały.
– Upały lipcowe wróżą mrozy styczniowe.
Sierpień
– Czego sierpień nie uwarzy, wrzesień tego nie upiecze.
– Gdy z początku sierpnia skwar trzyma, zwykle bywa długa i śnieżna zima.
– Jaki pierwszy, drugi, trzeci, taki cały sierpień leci.
– W pierwszym tygodniu sierpnia pogoda stała, będzie zima długo stała.
Wrzesień
– Gdy nadejdzie Wrzesień, rolnik ma zawsze pełną kieszeń.
– Im głębiej we wrześniu grzebią się robaki, tym srożej się zima da ludziom we znaki.
– Jak we wrześniu krety kopią po nizinach, będzie wietrzno, ale lekka zima.
– Jaki pierwszy wrzesień, taka będzie jesień.
– Jeśli wrzesień będzie ciepły i suchy, pewno październik nie oszczędzi pluchy.
Październik
– Gdy październik ciepło trzyma, zwykle mroźna bywa zima.
– Gdy październik ze śniegiem przybieży, na wiosnę długo śnieg po polach leży.
– Październik chodzi po kraju, goni ptactwo z gaju.
– Pewno październik nie oszczędzi pluchy, jeśli wrzesień był ciepły i suchy.
Listopad
– Deszcz w połowie listopada tęgi mróz w styczniu zapowiada.
– Dwudziesty pierwszy listopada pogodę zimy zapowiada.
– Jaka pogoda listopadowa, taka i marcowa.
Grudzień
– Gdyby kiedy w grudniu grzmiało, wiatrów w roku nowym będzie niemało.
– Gdy zamarznie pierwszego grudnia, wyschnie niejedna studnia.
– Jeśli w grudniu często dmucha, to w marcu i kwietniu plucha.
– Mroźny grudzień, wiele śniegu, żyzny roczek będzie w biegu.
Jest wielu ludzi, którzy uwielbiają obserwować co się dzieje na niebie o każdej porze dnia i nocy. To duże pole do wyobraźni. Poranne i wieczorne zorze, niezwykłe układy i barwy chmur gnane i układane przez wiatry. Mamy również okazję obserwować na naszym niebie zorze polarne. Po wojnie starsi opowiadali, że pojawienie się zorzy polarnej na naszym polskim niebie było złą wróżbą. Dzisiaj naukowcy potrafią dokładnie opisać przyczyny powstawania tego zjawiska na niebie. Pewnie te wróżby opisane w przysłowiach nie sprawdzą się w obecnych czasach, ze względu na zmiany klimatyczne na całym globie. Może warto je sobie przypomnieć i zastanowić się nad ich treścią. Życzę wszystkim miłośnikom słowa pisanego pogody ducha i przyjaznej aury na każdy dzień miesiąca w roku 2025 i na wiele lat życia.
Pozdrawiam Teresa W.
