Maj to miesiąc w kalendarzu gregoriańskim stosowanym w Polsce.
Znak zodiaku urodzonych w maju to Byk do 20 dnia a po – Bliźnięta.
Święta i ważne daty 2025 roku
1 maja Międzynarodowe Święto Pracy
2 maja Dzień Polonii i Polaków za Granicą, Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej
3 maja Święto Konstytucji 3 Maja, NMP Królowej Polski, Światowy Dzień Wolności Prasy, Dzień Astmy i Alergii
4 maja Dzień Hutnika, Dzień Strażaka
5 maja Dzień Godności Osoby z Niepełnosprawnością Intelektualną, Dzień Tolerancji, Praw Człowieka i Integracji
6 maja Europejski Dzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
8 maja Dzień Zwycięstwa, Dzień Bibliotekarza, i Bibliotek, Światowy Dzień Czerwonego Krzyża i Półksiężyca
9 maja Dzień Europy (Święto Unii Europejskiej)
11 maja Dzień bez Śmiecenia, Niedziela Dobrego Pasterza
12 maja Światowy Dzień Ptaków Wędrownych, Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek i Położnych, Pankracego
13 maja Matki Bożej Fatimskiej, Serwacego
14 maja Dzień Farmaceuty, Bonifacego
15 maja Dzień Polskiej Niezapominajki, Święto Polskiej Muzyki i Plastyki, Międzynarodowy Dzień Rodziny, Św. Zofii
16 maja Święto Straży Granicznej
17 maja Dzień Telekomunikacji
18 maja Dzień Pamięci ofiar AIDS, Dzień Mostowca, Międzynarodowy Dzień Muzeów
19 maja Dzień Dobrych Uczynków
20 maja Międzynarodowy Dzień Pszczół
21 maja Dzień Kadeta, Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej, Światowy Dzień Kosmosu
22 maja Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej, Dzień Praw Zwierząt
23 maja Dzień Wymiaru Sprawiedliwości, Światowy Dzień Żółwia
24 maja Święto Wojsk Specjalnych, Europejski Dzień Parków Narodowych
25 maja Dzień Piwowara, Międzynarodowy Dzień Dzieci Zaginionych
26 maja Dzień Matki
27 maja Dzień Samorządu Terytorialnego
29 maja Działacza Kultury i Drukarza, Dzień Weterana, Międzynarodowy Dzień Uczestników Misji Pokojowych ONZ
30 maja Dzień Rodzicielstwa Zastępczego
31 maja Dzień Bociana Białego, Światowy Dzień Bez Papierosa
Analiza danych z lat 1881–1980, przeprowadzona przez Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego, pokazała, że w 95 spośród tych lat zaobserwowano istotne ochłodzenia w okresie 1–25 maja, połączone z przymrozkami.
Zimni ogrodnicy” według ludowych przysłów żartobliwie nazywani są „świętymi złodziejami”, gdyż narażają ogrodników na straty w zasiewach i sadach. Wspomniani święci to męczennicy za wiarę w Jezusa, którzy mimo, że patronują tym zimnym dniom niewiele mają wspólnego z ogrodnictwem.
Nazwa „zimni ogrodnicy” została nadana zjawisku klimatycznemu, polegającemu na zmianie cyrkulacji atmosferycznej i nadejściu chłodniejszych mas powietrza związanych z niżami barycznymi, po okresie utrzymywania się cieplejszego wyżu barycznego. Zjawisko to jest charakterystyczne dla Środkowej Europy.
Właśnie wtedy od 12 do 15 maja panują najchłodniejsze majowe dni z nocnymi przymrozkami.
W dniach 12, 13 i 14 maja swoje święto obchodzą trzej święci, Święty Pankracy, Serwacy i Bonifacy. Nadano im nazwę Zimnych Ogrodników.
Święty Pankracy – Greckie imię znaczy tyle, co „ten, który ma wszystko”. Urodził się pod koniec III wieku we Frygii. Po śmierci rodziców przybył z wujem do Rzymu, gdzie obaj przyjęli chrzest z rąk papieża Marcelina. W tym samym czasie został ogłoszony edykt Dioklecjana o prześladowaniu chrześcijan. Pankracy poniósł śmierć na rzymskiej arenie jako nastolatek – został ścięty mieczem.
Jest patronem przystępujących do Pierwszej Komunii Świętej oraz opiekunem młodych kwiatów i roślin.
Święty Serwacy – Łacińskie imię oznaczające dokładnie „tego, który został zbawiony”. (zm. 384 w Maastricht) – biskup, święty katolicki. Serwacy był pierwszym biskupem Belgii, o którym niewiele wiadomo. Podobno pochodzi z Armenii. Przed 345 r. został biskupem Tongeren w Niderlandach w zachodniej części Cesarstwa Rzymskiego. Jako biskup należał do przeciwników arianizmu. Wyróżniał się jako obrońca ortodoksyjnej wiary w Trójcę Świętą na synodzie w Rimini w roku 359. Przyjęto jego datę męczeńskiej śmierci na dzień 13 maja 384 roku .
Jest patronem osób cierpiących na reumatyzm, gorączkę, patron od urodzaju, orędownik w czasie przymrozków.
Święty Bonifacy – Łacińskie imię oznaczające „czyniącego dobro”. Ur. między 672 a 675 prawdopodobnie w Crediton w hrabstwie Devon, w ówczesnym Wessex, zm. 5 czerwca 754 w Dokkum) – biskup obrządku łacińskiego, benedyktyn, misjonarz, męczennik i święty Kościoła katolickiego.
Jest patronem klasztoru św. Bonifacego i Aleksego na Awentynie w Rzymie, patronem kawalerów oraz ludzi nawróconych.
Zimni ogrodnicy są bohaterami Przysłów ludowych:
– Pankracy, Serwacy i Bonifacy chłodem się znaczą i zwykle płaczą.
– Przed Pankracym nie ma lata, po Bonifacym mróz ulata.
– Pankracy, Serwacy, Bonifacy: źli na ogród chłopacy.
– Pankracy, Serwacy i Bonifacy dla drzew wielcy niedobracy
Po Zimnych ogrodnikach – 15 Maja obchodzimy imieniny Zofii, którą nazwano Zimną Zośką.
Zimna Zośka, czyli 15 maja, to dzień, kiedy często nagle ponownie pojawiają się nocne przymrozki. Przyjmuje się, że po tym terminie noce powinny być wolne od minusowych temperatur.
Zofia – Greckie imię znaczy tyle, co „mądrość”. Święta żyjąca w II wieku, mieszkająca w Rzymie za czasów panowania Hadriana I. Wdowa z trzema córkami o imionach cnót chrześcijańskich: Pistis, Elpis, Agape (Wiara, Nadzieja, Miłość).
Św. Zofia jest patronką matek, wdów.
Wzywana jest w niedoli, a także w przypadku szkód wyrządzonych przez późne przymrozki (zjawisko klimatyczne „zimna Zośka”)
Charakter imienia Zofia (wg. Małgorzaty Podugorni „Wiersze o imionach”)
Zofia nadaje się na przywódcę,
bywa rozsądna i pracowita.
Wszystko wyjaśnić umie pokrótce,
więc w roli szefa jest znakomita.
Dobry psycholog często z niej bywa,
zna się na ludziach i ich docenia.
Nikogo marnym słowem nie zbywa,
własnych też sądów nigdy nie zmienia.
Zofia jest mądra i oczytana,
wiedzy wciąż łaknie, uczy się pilnie.
Bywa zajęta pracą od rana,
sama wciąż szuka zajęć usilnie.
Lecz gdy ją miłość nagle dopadnie,
traci rozsądek i rozeznanie.
Piękny wybranek serce jej skradnie,
i co chce tylko, wszystko dostanie.
Ale opatrzność nad Zosią czuwa.
Choć do małżeństwa podchodzi z trwogą,
nigdy jej życia mąż nie zatruwa,
razem najpewniej będzie im błogo.
Dzieci mieć mogą ładne i zdrowe,
stworzą dom ciepły, miły, wygodny.
Spędzą ze sobą życia połowę,
będą duetem dość niezawodnym.
Św. Zofia stała się też bohaterką przysłów związanych z pogodą:
– Na świętą Zofiję deszcz po polach bije.
– Święta Zofija kwiaty rozwija.
– Dla świętej Zosi kłos się podnosi.
– Za świętą Zofiją pola w kłos wybiją.
26 Maja – dzień Matki – najważniejszy dzień w życiu człowieka od urodzenia do starości.
Każda istota ma swoją matkę.
Dzieci jak ptaszęta wyfruwają z gniazd, pozostawiając rodzicom syndrom pustego gniazda.
Nie zawsze tak jest, bo los bywa nieprzewidywalny i każdemu przynosi co chce. Bywało i tak – wielu ludzi straciwszy matkę miało w zastępstwie Macochę, kobietę którą poślubił ojciec dla opieki nad osieroconą dziatwą. Zazwyczaj były to kobiety dobre, ale zdarzały się też i złe. Obecnie rzadko używa się tego określenia dla matki zastępczej wybranej przez ojca swoich dzieci.
Przysłowia polskie różnie określają macochę:
– Lepiej jak matka bije, niż jak macocha głaszcze.
– Macocha, choćby z cukru, zawsze gorzka.
– Macocha widłami kocha.
– Macochy się nie bój, matkę kochaj – szanuj obie.
– Rzadko macocha swe pasierby kocha.
– Pasierb drugiej żony wróg rodzony.
Książka pt.: Do matki (Wyboru wierszy dokonał i posłowiem opatrzył Jan Nagrabiecki wyd. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza Warszawa 1977 r.) poświęcona jest Matce mojej (dedykacja autora wyboru wierszy).
Pieśń sieroca
Leciała, leciała
Siwa gęś do nieba,
Każdemu stworzeniu
Ojca, matki trzeba.
Matusiu, matusiu,
Kajżeś się podziała?
Odeszłaś na wieki,
Murawką odziała.
Chodziła sierota po wsi (fragment)
Chodziła sierota po wsi,
Obsiedli ją źli psi!
Nie musiał się kto obrać,
Sieroteczkę ognać.
Obrał-ci się, obrał
Sam Pan Jezus z nieba,
Kawałeczkiem chleba.
Uboga ja sieroteczka
Da, uboga ja sieroteczka,
Da, nie mam korali, korali,
Bo moja matuś komornica,
Da, nie sieje roli, da, roli.
Da, uboga ja sieroteczka,
Da, nie mam poduszek, poduszek,
Bo moja matuś komornica,
Da, nie chowa gąsek, da, gąsek.
Pedziałaś, mateńko (fragment)
Pedziałaś, mateńko,
Pedziałaś, rodzona,
Co mnie nie dasz od siebie.
Teraz mnie dajesz,
Serca mnie krajesz –
Daleczeńko od siebie.
Mama mi mówi
Mama mi mówi wstań do roboty,
Mamo, nie wstanę, bolą mnie gnaty.
Mama się gniewa, mama się złości,
Żem nie do pracy a wesołości.
Mama mi mówi wstań krowy doić,
Mamo, nie wstanę, nie chcą mi stoić.
Mama mi mówi w karczemce grają,
Mamo, ja pójdę, nóżki mi drgają.
Do matki Polki (Konstanty Gaszyński 1809-1866) (fragment)
O matko Polko! Jeśli syn twój z młodu
W płochych rozrywkach marnie trawi lata,
I, zapomniawszy krzywd swojego rodu,
Schlebia tyranom, z wrogami się brata;
Jeśli zwyczaje i strój narodowy
Obraca w pośmiech lub znosi ze wstrętem;
Jeśli się wstydzi pięknej ojców mowy
I rad szczebiocze paryskim akcentem;
O matko Polko! Źle syn twój się chowa!
Do matki (Juliusz Słowacki)
W ciemnościach postać mi stoi matczyna,
Niby idąca ku tęczowej bramie –
Jej odwrócona twarz patrzy przez ramię,
I w oczach widać, że patrzy na Syna.
Tysiące róż nie wynagrodzi poświęcenia matek dla wychowania nowego pokolenia.
Pamiętajmy o tym, bo kiedy jej zabraknie, odczujemy niedosyt jej miłości, w każdym aspekcie życia sierocego.
Reszta jest milczeniem opuszczonego dziecka.
Pozdrawiam TW.
